کابل فرمان
کابل‌های صنعتی زیادی در بازار وجود دارد که یکی از آن‌ها کابل فرمان است که برای انتقال سیگنال‌های دیجیتال و آنالوگ استفاده می‌شود. سیگنال‌های آنالوگ و دیجیتالی که استفاده می‌شوند برای اندازه‌گیری و کنترل جریان، توان، انرژی و باز و بسته بودن خط موثر هستند. کابل فرمان معمولا برای سیگنال‌هایی که ولتاژ و جریان کمتری دارند به دو صورت شیلددار و بدون شیلد طراحی می‌شوند. کاربردهای متنوعی برای کابل فرمان وجود دارد که مهم‌ترین و رایج‌ترین آن‌ها کابل کشی در آب، زیر زمین، محیط‌هایی که احتمال ضربه در آن‌ها وجود دارد، است.
وظیفه این کابل این است که سیگنال‌های فرمان را به درستی انتقال دهد و برای این کار نیازی به ولتاژهای بالای نیست. تعداد رشته‌هایی که در ساختار این کابل استفاده می‌شود می‌تواند متغیر باشد و به صورت ۲.۴، ۳.۶، ۱۰.۲۰، ۴۰ و ۸۰ رشته تولید شود. این رشته‌ها به شکل لایه لایه و به صورت هم مرکز به‌هم تابیده شده‌اند و اصلا به به عنوان کابلی با یک رشته در مرکز استفاده نمی‌شوند. کابل فرمان همچون هر کابل دیگری از دو بخش هادی و عایق تشکیل شده است. عایق آن بسیار مقاوم است و در برابر ضربات فیزیکی تحمل بالایی دارد. برای هادی این کابل از مس آنیل شده و عایق آمیزه با پی‌وی‌سی استفاده کرده‌اند. کیفیت ساخت این کابل در عملکرد آن بسیار موثر است. با توجه به حساسیت کاری که در استفاده این کابل دیده می‌شود، لازم است آن را با کیفیت بالا تهیه کنید.
ویژگی‌های کابل فرمان
کابل‌های فرمان ویژگی‌های منحصر به فرد زیادی دارند که در ادامه آن‌ها را بیان می‌کنیم:
کنترل و نظارت بر سیگنال‌های یک سیستم الکتریکی
در برابر نیروهای وارده از سمت محیط و فشار آن‌ها، پایداری خوبی دارد.
در برابر آب پایداری خوبی دارد؛ به عبارت ساده‌تر ضد آب است.
یک عایق محافظتی خلی خوب و محافظت کننده برای کابل است.
در برابر آتش مقاوم است یعنی هالوژن فری است.
در برابر مواد نفتی از تحمل بالایی برخوردار است.
در برابر حیوانات و جانوران موذی همچون موش مقاوم است.
کاربرد کابل فرمان
اصلی‌ترین کاربرد این کابل این است که برای فرآیندهای صنعتی استفاده می‌شود. از کابل کنترل و فرمان به‌وفور در خودکارسازی فرآیندهای صنعتی برای مثال انتقال سیگنال، تنظیم و کنترل، اندازه‌گیری و… استفاده می‌شود. این کابل معمولا برای تجهیزات مختلفی همچون کابل موتورها، کابل ماشین‌آلات تولیدی، کابل رباتیک استفاده می‌شود. اساسا این کابل را با نام کابل انعطاف‌پذیر هم می‌شناسند و با توجه به ویژگی‌های ساختاری که دارد در زیرساخت‌های مکانیکی متوسط، سبک و سنگین به کار برده می‌شود.
از آن جایی که برای این کابل درجات حفاظتی مختلفی در برابر تداخل‌های الکتریکی وجود دارد؛ از آن در مکان‌هایی که مواد اسیدی و یا روغنی وجود دارد، استفاده می‌شود. این مشخصه کابل‌های فرمان باعث شده برای تونل‌ها و سطوح زیر آب گزینه بسیار مناسبی باشد. چرا که در این تونل‌ها و زیر آب دو عامل مواد اسیدی و رطوبت دیده می‌شود. بنابراین می‌توانید بهترین نوع کابل را مطابق با نیاز خود انتخاب کنید. البته کاربردهای این کابل منحصر به موارد ذکر شده نیست بلکه در موارد زیر هم استفاده می‌شوند:
برای تجهیز کارگاه ساختمانی به منظور احداث بنا
تجهیزات و ماشین آلات صنعتی
در تسمه نقاله‌های صنعتی
در دستگاه‌های سی ان سی
خطوط پیشرفته تولید خودرو
پست‌های پرقدرت و فشار قوی نیروگاه‌های برق
سیستم‌های تله متری
کابل‌های متحرک آسانسور
دستگاه‌های نساجی، چاپ و…
انواع کابل فرمان
کابل‌ها بر اساس عملکرد دارای چندین نوع هستند. کابل فرمان معمولا دارای خاصیت‌هایی است که هرکدام در یک عایق قرار دارد و سپس غلاف سخت و پوشش پلاستیکی هسته‌ها را به‌عنوان یک کابل واحد می‌پوشاند. این کابل‌ها به چند نوع طراحی شده‌اند:
کابل فرمان شیلددار
به‌طورکلی، کابل برق یک چیز ساده است. کابل فرمان از یک هسته مرکزی، یک ماده رسانا، چند مس، در یک عایق پوشانده شده است. سپس آن عایق در یک غلاف سخت پوشانده می‌شود تا و تمام آن با پلاستیک پوشانده شود تا از اکسید شدن محافظت کند. در اینجا روکش ما پلی استر بوده که با بیشینه سطح مقطع ۲.۵ میلی‌متر و اندازه ۲ الی ۶۱ رشته تولید می‌شود. این نوع کابل فرمان در برابر ضربه مقاومت از خود نشان داده و در برابر فشار نیز مقاوم است. این کابل نباید به طور دائمی خم یا پیچیده شود؛ چرا که ممکن است آسیب ببیند. در این نوع کابل باید حواستان را جمع کنید که آن را به طور مستقیم به برق اصلی متصل نکنید چرا که ممکن است آسیب ببیند و خسارت‌های جبران‌ناپذیری داشته باشد.
کابل کنترل و فرمان تخت
درحالی‌که طراحی یک کابل هرگز واقعا تغییر نمیکند، مواردی مانند نوع و اندازه هادی مورد استفاده یا حتی ضخامت لایه‌ها می‌توانند برای هدف نهایی کابل تاثیر بگذارند. در این نوع کابل فرمان، خم شدن و پیچیده شدن آسیب زیادی وارد نمیکند و انعطاف‌پذیری بسیار بالایی داشته و مقاوم است. رشته‌های مورد استفاده کابل از ۴ تا ۲۴ عدد بوده و ولتاژ نامی آن نیز ۳۰۰ تا ۵۰۰ ولت است؛ البته این نوع کابل فرمان چنان مورد استفاده است که می‌توانید در ولتاژهای ۴۵۰ تا ۷۵۰ ولت هم از آن استفاده کنید. اگر فضای باریک و پرپیچ و خم و تنگی دارید استفاده از این نوع کابل فرمان توصیه می‌شود. ناگفته نماند که این کابل برای نوار نقاله و جرثقیل‌های سقفی و آسانسورها نیز مورد استفاده است.
کابل فرمان ضد آب و روغن
این کابل‌ها بسیار پرکاربرد بوده و در برابر سایش و سوختن مقاوم است. این نوع کابل فرمان مجهز به عایق خاص و از جنس کامپاند لاستیکی است که حرارت زیاد و اسید و آب و روغن و مواد نفتی را تحمل می‌کند. این کابل که با کابل فرمان لاستیکی هم شناخته می‌شود، ضد موارد خطرناک بالا بوده و با خیال راحت در حضور آب و روغن و مواد نفتی می‌توان از آن استفاده کرد.
کابل فرمان بدون شیلد
این کابل فرمان ارزان‌قیمت بوده و ساختار ساده‌ای دارد چرا که شیلدی برای آن طراحی نشده است. تعداد رشته‌های آن ۲ تا ۶۱ رشته است و ولتاژ آن، ۳۰۰ الی ۵۰۰ ولت است. در وسایل ساختمانی و تابلوها نیز از آن‌ها استفاده می‌شود.
کابل فرمان اسپلیت
این کابل مسیری مطمئن برای انتقال سیگنال بین یونیت داخلی و خارجی است. ابن کابل فرمان همان کابل کولر گازی نیز می‌باشد و برای کولرهای گازی مورد استفاده است اما ممکن است برای مبادله فرمان‌های الکتریکی اگهم از آن استفاده شود.
کابل فرمان نسوز
یکی از پرکاربردترین کابل‌های فرمان استفاده شده در صنایع مختلف است که برای انتقال داده‌ها، کنترل و اندازه‌گیری اتاق‌های کنترل و نیروگاه‌ها و واحدهای صنعتی استفاده می‌شود. این مدل کابل را به دو صورت دفنی یا فضای باز می‌توان استفاده کرد. ویژگی خوبی که دارد این است در برابر الکل‌ها، اشعه مادون قرمز، اسیدها و… مقاوم است.
کابل فرمان مفتولی
سطح مقطه در نظر گرفته شده برای این کابل حدود ۱۹*۱.۵ میلی‌متر است که هادی ان از مس آنیل شده خواهد بود. ولتاژ نامی در نظر گرفته شده برای این کابل ۳۰۰ تا ۵۰۰ ولت است. در واقع گروه ۱ و ۲ این کابل مفتولی انعطاف‌پذیری ندارد و به صورت خشک تولید می‌شود. به همین علت در مکان‌هایی که به پیچ و خم احتیاجی نیست و باید نصب ثابت باشد، از این کابل استفاده می‌شود.
ساختار کابل فرمان
همان گونه که قبل‌تر گفتیم این کابل هم از دو بخش عایق و هادی تولید شده که قسمت هادی آن از مس آنیل شده است. عایق آن آمیزه PVC است که می‌تواند در برابر ضربات فیزیکی مقاومت بالایی داشته باشد. تعداد رشته‌های مختلفی در این کابل استفاده شده است که به شکل لایه لایه و هم مرکز به هم تابیده شده‌اند. آن دسته از کابل‌های فرمانی که ۳ یا بیشتر از ۳ رشته دارند به رنگ‌های سبز و زرد تولید می‌شوند؛ البته کابل‌های بدون شیلد فرمان روکشی به رنگ طوسی دارند. این کابل‌ها افشان هستند که عایق آن‌ها از پی وی سی به رنگ طوسی است.
بیشترین کاربرد این کابل‌ها در تابلوهای فرمان و مکان‌های دارای میدان مغناطیسی است. ضخامتی که برای روکش یا لایه بیرونی این کابل در نظر گرفته شده به اندازه ۱ میلی‌متر است. گفتنی است که هادی کابل‌ها فرمان می‌تواند مسی، نیمه افشان، افشان و مفتولی باشد. در نهایت لازم است اشاره کنیم که کابل‌های افشان بدون شیلد با توجه به ساختاری که دارند در دمای محیطی بین +۵ الی +۴۵ درجه سانتی‌گراد دوام می‌آورند و کابل‌های فرمان شیلددار هم به این صورت خواهند بود.
استاندارد کابل فرمان
اساسا برای کابل‌های شیلددار و بدون شیلد فرمان دو استاندارد مختلف در نظر گرفته شده است. استانداردهای کابل فرمان به صورت زیر خواهد بود:
سطح مقطع هادی تا ۱۰ میلی‌متر مربع باشد.
تعداد رشته‌ها از ۲ الی ۸۰ رشته است.
بر حسب دو استاندارد ISIRI ۳۰۸۴ و IEC ۶۰۲۲۸ جنس هادی از مس آنیل شده بدون‌اندود یا قلع‌اندود است.
استاندارد نمونه‌های شیلددار IEC ۷.۶۰۲۲۷ و ISIRI ۶۰.۷۴ خواهد بود.
روکش نهایی از PE یا PVC است.
عایق آن‌ها XLPE یا PVC است.
اتصال به شبکه به برق اصلی مجاز است.
نوع شیلددار نباید به صورت دائم خم کرد.
در مکان‌هایی که دما بین +۵ تا +۴۵ درجه است، کاربرد دارند.
برندهای کابل فرمان
کابل فرمان برندهای زیادی دارد که نشانه اصالت و مرغوب بودن کابل‌ها با سابقه طول عمر زیاد می‌باشد؛ البته لازم به ذکر است که عملکرد و کیفیت این برندها از هم متفاوت بوده و باید در انتخاب آن‌ها دقت کرد. ازجمله برندهای این کابل می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
سیم و کابل خراسان افشارنژاد
_ سیم و کابل پرتو الکتریک
_ سیم و کابل زر تافته کرمان
_ سیم و کابل البرز اعتماد
_ سیم و کابل کسری
_ سیم و کابل البر الکتریک نور
_ سیم و کابل البرز پژواک
_ سیم و کابل مغان
تاریخ انتشار 1401/08/28